Mylące skrótowce: Kfz, Pkw, Lkw.
W języku niemieckim występuje wiele pojęć opisujących tzw. „pojazdy mechaniczne”. Do tych najczęściej stosowanych (oprócz pojęć podstawowych, jak „das Auto” i „der Wagen”) należą bardziej formalne pojęcia, takie jak: „pojazd mechaniczny” = „Kraftfahrzeug”, „pojazd osobowy” = „Personenkraftwagen” i „pojazd ciężarowy” = „Lastkraftwagen”. W związku z tym, że są to wyrazy złożone i przydługie, zarówno w mowie, jak i w piśmie stosowane są bardzo często ich formy skrócone, czyli skrótowce: Kfz, Pkw oraz Lkw. Ich użycie wiąże się jednak z zagrożeniem ze strony pewnych pułapek językowych, na które postaram się zwrócić uwagę w tym artykule.
Skrótowce (pisane wielkimi literami) PKW i LKW pojawiają się w słynnym niemieckim słowniku wydawnictwa Duden już w 1941 roku, a wkrótce po nich do użytku wchodzą również te same skrótowce, ale pisane małymi literami, czyli Pkw oraz Lkw. Taka zmiana sugeruje, że skrótowce zaczynają żyć „własnym życiem” i przybierają formę samodzielnych wyrazów. Przekształceniu ulega również zauważalnie ich fleksja, co jeszcze dobitniej świadczy o zmianie ich roli w języku. Podczas gdy rzeczowniki wyjściowe w liczbie mnogiej brzmią identycznie jak w liczbie pojedynczej (oczywiście za wyjątkiem rodzajnika), czyli „die Personenkraftwagen” oraz „die Lastkraftwagen” i nie przyjmują żadnej końcówki, to do skrótowców dodaje się często na końcu „-s”: die Pkws, die Lkws, aby zaznaczyć formę liczby mnogiej. Również w formie przypadka Genitiv forma z „-s” jest powszechnie stosowana: der Halter des Pkws.
Słownik wydawnictwa Duden optuje raczej za formą w liczbie mnogiej bez dodatkowej końcówki „s”:
- der Pkw lub der PKW
- der Lkw lub der LKW
- die Pkw lub die PKW lub die Pkws lub die PKWs
- die Lkw lub die LKW lub die Lkws lub die LKWs
A jak wygląda prawidłowy skrót wyrazu „pojazd mechaniczny”, czyli Kraftfahrzeug? Skrót ten pojawia się po raz pierwszy w roku 1954 w 14. wydaniu słownika Dudena, i to tylko w zapisie małymi literami, czyli Kfz. Słowniki w ogóle nie odnotowują pisowni tego skrótu wielkimi literami (KFZ). Przyczyna takiego stanu rzeczy jest prosta. Przykładowo skrótowiec PKW można rozdzielić na trzy samodzielne elementy: Personen / Kraft / Wagen, natomiast Kfz tylko na dwa: Kraft / Fahrzeug. Podobną konstrukcję posiada stosowany bardzo często i pisany najczęściej wielkimi literami skrót NFZ od określenia pojazdu użytkowego w języku niemieckim, czyli „Nutzfahrzeug”.
Zasadniczo stwierdzić można, że pisownia skrótów i skrótowców nie poddaje się bez walki narzuconym z góry regułom. Często wydaje się być dosyć przypadkowa. Im częściej sam skrótowiec jest stosowany, tym częściej stosuje się zapis małymi literami. Skrótowce takie jak Kfz, Pkw i Lkw stosowane są często i przyjęły się w codziennym uzusie językowym, a skrótowce takie jak NFZ („pojazd użytkowy”), NKW („mechaniczny pojazd użytkowy”), KTW („pogotowie ratunkowe”) lub NAW („pogotowie medyczne”) stosowane są raczej w żargonie branżowym oraz w języku formalnym i zapisuje się je wielkimi literami.
Podobnie jak wyżej zachowuje się również często stosowany skrótowiec AGB, czyli „Allgemeine Geschäftsbedingungen“, oznaczający ogóle warunki handlowe lub regulamin korzystania, np. ze strony internetowej.
Więcej szczegółów patrz źródło: https://www.korrekturen.de/kurz_erklaert/schreibweisen_und_plural_kfz_pkw_lkw.shtml